شعرخوانی

ای میهن!

• نویسنده: ابوالقاسم لاهوتی
• قالب: غزل
• وزن: مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن (ت تن تن تن) (رشته انسانی)

تنیده یاد تو در تار و پودم، میهن ای میهن!                   بود لبریز از عشقت وجودم؛ میهن ای میهن!

قلمرو فکری:

ای میهن من! یاد تو، در تار و پود من تنیده شده و وجود من لبریز از عشق تو است.

قلمرو زبانی:

بیت ß   6 جمله

قلمرو ادبی:

پودم و وجودم ß   قافیه (میهن ای میهن  ß  ردیف)

ای میهن  ß  جانبخشی

تنیده یاد تو  ß  استعاره پنهان؛ یاد تو مانند تار به وجود من تنیده شده است

تار و پود  ß  تضاد

تار و پود  ß  استعاره از همه وجود

بود لبریز از عشقت، وجودم  ß  استعاره پنهان؛ عشق تو مانند باده‌ای است که وجود من را فراگرفته است

واژه آرایی کلمه «میهن»

واج آرایی حروف «ب» و «د»

پیام:

میهن دوستی

تو بودم کردی از نابودی و با مهر پروردی                        فدای نام تو بود و نبودم؛ میهن ای میهن!

قلمرو فکری:

ای وطن، تو مرا از نابودی و نیستی بیرون آوردی و به من هویت دادی و مرا با محبت در خودت پرورش دادی. ای وطن، تمام وجود و هستی من فدای تو باد.

قلمرو زبانی:

بیت ß   5 جمله

قلمرو ادبی:

نبودم ß   قافیه (میهن ای میهن  ß  ردیف)

ای میهن  ß  جانبخشی

بود و نبود  ß  تضاد

بود و نبود  ß  کنایه از همه وجود

واژه آرایی کلمه «میهن»

واج آرایی حروف «ب» و «د»

پیام:

میهن دوستی

به هر مجلس به هر زندان به هر شادی به هر ماتم                  به هر حالت که بودم با تو بودم؛ میهن ای میهن!

قلمرو فکری:

ای میهن! در هر مجلس یا زندان، در هر شادی یا سوگواری، در هر حالتی که بوده ام با تو بوده ام.

قلمرو زبانی:

بیت ß   8 جمله

به هر مجلس  ß  حذف عبارت «که بودم» به قرینه لفظی

به هر زندان  ß  حذف عبارت «که بودم» به قرینه لفظی

به هر شادی  ß  حذف عبارت «که بودم» به قرینه لفظی

به هر ماتم  ß  حذف عبارت «که بودم» به قرینه لفظی

قلمرو ادبی:

بودم ß   قافیه (میهن ای میهن  ß  ردیف)

ای میهن  ß  جانبخشی

به هر مجلس ... ماتم  ß  کنایه از در هر حالتی

مجلس و زندان  ß  ‌تضاد

شادی و ماتم  ß  تضاد

واژه آرایی کلمات «میهن»، «به» و «هر»

واج آرایی حرف «ب»

پیام:

میهن دوستی

اگر مستم اگر هشیار اگر خوابم اگر بیدار                       به سوی تو بود روی سجودم؛ میهن ای میهن!

قلمرو فکری:

ای میهن! اگر دیوانه باشم یا عاقل و هوشیار، اگر خواب باشم یا که بیدار، در هر حالی که باشم، تو همچون قبله ای برای من هستی که همیشه رو به تو اقتدا می کنم.

قلمرو زبانی:

بیت ß   7 جمله

مستم  ß  جمله اسنادی:

• مست  ß  مسند
• ــَـم  ß  فعل اسنادی (هستم)

اگر هشیار  ß  حذف فعل «هستم» به قرینه لفظی

اگر بیدار  ß  حذف فعل «هستم» به قرینه لفظی

روی سجود  ß  اضافه اقترانی (همراهی)

قلمرو ادبی:

سجودم ß   قافیه (میهن ای میهن  ß  ردیف)

ای میهن  ß  جانبخشی

مست و هشیار  ß  تضاد

خواب و بیدار  ß  تضاد

اگر مستم ... بیدار  ß  کنایه از «در هر حالتی»

سوی و روی  ß  جناس

واژه آرایی کلمات «میهن» و «اگر»

واج آرایی حرف «ر»

پیام:

میهن دوستی

به دشت دل گیاهی جز گل رویت نمی روید                   من این زیبا زمین را آزمودم؛ میهن ای میهن!

قلمرو فکری:

ای میهن! در دشت دلم، گیاهی جز گل روی تو نمی روید. من دلم را که مانند زمین زیباست بارها آزموده ام.

قلمرو زبانی:

بیت ß   4 جمله

زیبا زمین  ß  ترکیب وصفی وارون (زمین زیبا)

قلمرو ادبی:

آزمودم ß   قافیه (میهن ای میهن  ß  ردیف)

ای میهن  ß  جانبخشی

دشت دل  ß  اضافه تشبیهی

گل روی  ß  اضافه تشبیهی

زیبا زمین  ß  استعاره از دل

روی داشتن میهن  ß  جانبخشی

واژه آرایی کلمه «میهن»

پیام:

در دل من تنها زیباییِ میهن جای گرفته است